Welke verbonden partijen hebben bijgedragen?

Samenwerking op tal van onderwerpen in het sociaal domein, zoals de Participatiewet, schuldhulpverlening en maatwerkvoorzieningen voor de Wmo. Het beleid dat de GR Sociaal uitvoert wordt op verschillende manieren vastgesteld. De verordeningen die vanuit de inhoudelijke wetten, zoals de Participatiewet, de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en de Wet maatschappelijke ondersteuning, nodig zijn, worden door de deelnemende gemeenten en de GR Sociaal gezamenlijk voorbereid en door de lokale gemeenteraden vastgesteld. De nadere regels en beleidsregels worden grotendeels door het Dagelijks en het Algemeen bestuur van de GR Sociaal vastgesteld.

Actuele ontwikkelingen d.d. april 2024:

• De GR Sociaal heeft in 2023, net als veel andere organisaties, te maken gekregen met de nodige ontwikkelingen die van invloed waren op het werk van Gr Sociaal. Of dat nu de voortzetting van de energietoeslag is, de val van het kabinet, de onzekere financiën of juist de positieve ontwikkeling waarbij er landelijk veel meer aandacht is voor de uitvoering, bestaanszekerheid en vereenvoudiging van de complexe systemen en regelgevingen. Het raakt de GR Sociaal dagelijks en biedt juist ook kansen om de diensteverlening te innoveren en optimaliseren, zodat inwoners van de Drechtsteden zelfstandig en volwaardig kunnen leven, werken, wonen en meedoen;
• De daling van het bijstandsbestand in onze regio blijft achter ten opzichte van de landelijke prognose. Voornaamste reden is dat het bijstandsbestand in het eerste kwartaal van 2023 nog is gestegen. Tevens zien we dat er een verschuiving is in de bestandsopbouw (bijvoorbeeld meer gezinnen). Hierdoor stijgt de gemiddelde prijs per uitkering. In

meerjarenperspectief moet worden geconstateerd dat de daling, die na afloop van de coronajaren is ingezet, ten einde is gekomen. Voor een deel zijn de gevolgen van deze ontwikkelingen beïnvloedbaar, onder andere door meer en andere instrumenten te ontwikkelen, te experimenteren met verschillende aanpakken voor verschillende doelgroepen en juist ook in te zetten op allerlei soorten werk;

• Het minimabeleid is met ingang van 1 januari 2023 herijkt. Hoewel de uitgaven nog iets achterblijven bij de begroting van GR Sociaal, kan ten opzichte van eerdere jaren wel een duidelijke toename van het aantal aanvragen en verstrekkingen worden waargenomen. Dit met name bij het persoonlijk minimabudget (PMB) en de individuele bijzondere bijstand. Kijkend naar het aantal klanten met bijzondere bijstand voor bewindvoeringskosten dan lijkt dit sinds 2021 te stabiliseren dan wel licht af te nemen. Gedurende het jaar was de verwachting dat in 2023 de uitgaven van SMS Kinderfonds zouden stijgen ten opzichte van 2022. Er was gerekend met hogere uitgaven voor zowel de Dordtpas als Stichting Leergeld. Zowel bij de Dordtpas als bij Stichting Leergeld zijn de uitgaven 2023 nagenoeg gelijk aan 2022;
• In 2023 werd tweemaal een energietoeslag verstrekt, waarbij gemeenten verschillende keuzes maakten in de hoogte van het bedrag en de wijze en het moment van uitbetaling;
• De brede ondersteuning van de gedupeerden van de Kinderopvangtoeslagaffaire Drechtsteden blijft voorlopig een extra taak van de GR Sociaal (naar verwachting tot en met 2025). Het Hulpteam Toeslagen blijft dan ook operationeel en op sterkte. Deze kosten hiervan worden conform de afgesloten DVO's met gemeenten afgerekend. De Drechtsteden gemeenten hebben gekozen voor normbedragen voor de declaratie van de kosten bij het Rijk. Dat betekent dat hoe langer de hersteloperatie duurt, des te krapper het budget wordt. De Drechtstedengemeenten lopen daarmee het risico dat dit budget voor de uitvoering van de brede ondersteuning niet voldoende is. Naar aanleiding van signalen van gemeenten dat de huidige normbedragen niet langer toereikend waren, heeft het Rijk aan KPMG de opdracht gegeven een kostprijsonderzoek te doen. Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek krijgen gemeenten de mogelijkheid één keer de declaratiewijze (normbedrag of werkelijke kosten) te wijzigen. De Drechtsteden zullen van deze mogelijkheid gebruikmaken;
• Niet bestede participatiemiddelen 2023: in 2023 zijn door GR Sociaal verschillende instrumenten ingezet voor de doelgroep. Gezien de veranderende samenstelling van het bestand én van de instroom is een koerswijziging nodig. Daarbij past een projectmatige en soms experimentele inzet van een nieuwe aanpak. Dit, omdat dan op kleine schaal bezien kan worden welke maatregelen voor onze inwoners helpen en welke minder succesvol zijn. Die aanpak is door GR Sociaal in de tweede helft van 2023 verder vormgegeven via diverse projecten. Dat betekent logischerwijs dat niet alle middelen door GR Sociaal in 2023 zijn ingezet;
• Hogere indexering tarieven begeleiding (Wmo), hogere indexering tarieven huishoudelijke ondersteuning in verband met stijging cao lonen. Deze ontwikkelingen zijn niet beïnvloedbaar, omdat deze voortkomen uit landelijke cao wijzigingen en indexaties, die we moeten volgen en daarmee 'automatisch' kosten opdrijvend zijn. Wat deels beïnvloedbaar kan zijn, zijn de toekenningen door bijvoorbeeld inzet van het voorveld via algemene voorzieningen en waar dit kan maatregelen in het beleid te nemen. Waar dat laatste mogelijk is, heeft dit vorm gekregen in de regionale herijking van de Wmo, die in 2023 is afgerond;
• Net als vele andere (publieke) organisaties (lokaal en landelijk) heeft ook de GR Sociaal te maken met meerdere vacatures die moeilijk invulbaar blijven. Financieel levert dit op korte termijn een mogelijk financieel voordeel op. Tegelijkertijd levert het niet invullen op langere termijn andere vraagstukken op zoals werkdruk en minder ruimte voor vernieuwing en ontwikkeling. De schaarste op de arbeidsmarkt zal op korte termijn niet direct een knelpunt zijn bij de kwaliteit van dienstverlening aan de klanten van de GR Sociaal. Op langere termijn kan dat echter wel het geval zijn.

Actuele risico's d.d. april 2024:

• De gevolgen van de energiecrisis, de oorlog in de Oekraïne en de hoge inflatie geven risico's dat gemeenten onvoldoende worden gecompenseerd voor stijgende lasten voor o.a. inkomensondersteuning. Ook voor de langere termijn is er druk op de aantallen bijstandontvangers, de aantallen schuldhulpverlening en minimabeleid.
• De vraag naar alle Wmo-voorzieningen blijft toenemen door dubbele vergrijzing, verdere extramuralisering, ambulantisering (afbouwbeleid van intramurale zorg) en de daarmee samenhangende verzwaring van de ondersteuningsvraag. Ondanks besparingen blijven, mede door de fixatie van het abonnementstarief, de kosten stijgen. Er is nog steeds een lange wachttijd voor huishoudelijke ondersteuning en individuele begeleiding. Dit is een landelijk probleem. Ook hebben zorgaanbieders te maken met een krapte aan personeel en ervaren aanbieders voor ondersteunende producten leveringsproblemen door een gebrek aan grondstoffen en materialen.
• De aantrekkende arbeidsmarkt heeft een dempend effect op de instroom in de bijstand. Gezien de afstand tot de arbeidsmarkt van veel inwoners in de bijstand leidt dit niet direct tot een grotere uitstroom.
• Ontwikkeling kosten Wmo. Bij de vaststelling van de primaire Begroting 2023 is besloten om een pas op de plaats te maken en de begroting vooralsnog gelijk te houden aan het niveau van 2022. Daarbij is rekening gehouden met ruimte in de begroting omdat niet alle indicaties verzilverd kunnen worden als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt. Op sommige voorzieningen verwachtten we een plus en andere een min, per saldo leken de verschillen in financiële zin elkaar uit te middelen. Wat we op dat moment niet voorzagen was dat de prijzen voor de lonen, materialen en grondstoffen enorm hard zouden stijgen. Deze ontwikkeling zien we terug in de prijsindexaties 2023 voor de Wmo voorzieningen, die uitzonderlijk hoog zijn ten opzichte van voorgaande jaren.
• Het risico bestaat dat de energielasten huisvesting het beschikbare budget significant overschrijden.
• Ziekteverzuim Sw: het ziekteverzuim voor 2023 (tot en met oktober) bedroeg totaal 11,15%. Een stijging van het ziekteverzuim heeft op de detacheringsactiviteiten (omzet) een direct effect.
• Gevolgen wijziging omvang Sw subsidie van het Rijk: rijkssubsidie Wsw (vanaf 1-1-2008 gemeentelijke subsidie Wsw). De subsidie Wsw is de belangrijkste inkomstenbron van de GR-Sociaal/Drechtwerk. Wijziging in de bekostigingssystematiek kan gevolgen hebben voor de omvang van de subsidie Wsw, dat wil zeggen dat het ministerie de hoogte van de subsidie per standaardeenheid (SE) bepaald. Elke euro verandering in subsidie veroorzaakt een gelijke mutatie in het tekort, zowel positief als negatief.
• Geen compensatie van het Rijk inzake hogere loonkosten Sw: het niet of onvoldoende compenseren van hogere loonkosten voortvloeiend uit de nieuw af te sluiten cao’s en/of hogere werkgeverslasten zoals pensioenlasten zal het subsidietekort verder doen oplopen. Indien 1% niet gecompenseerd wordt, betekent dit al snel een resultaatverslechtering in de richting van € 298.000.

• Uitstaande geldlening Confed: de uitstaande geldlening aan Confed op 31 december 2023 groot € 1.131.800. Bij faillissement is het risico tot het niet volledig innen van de uitstaande lening reëel, hierbij opgemerkt dat Drechtwerk een mogelijkheid heeft de afgegeven borgstelling uit te winnen. Bij het opstellen van de risico inventarisatie is de liquiditeitspositie een blijvend aandachtspunt.

Het in algemene zin behartigen van belangen op het terrein van: publieke gezondheid, maatschappelijke zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, onderwijs, jeugdgezondheidszorg en jeugdhulp.

Actuele ontwikkelingen d.d. maart 2024
De DG&J heeft een Meerjarenbeleidsplan opgesteld voor de periode 2024-2028. Het nieuwe Meerjarenbeleidsplan geeft richting aan de taakinvulling en ambities van de DG&J en geeft inzicht in voor de DG&J relevante ontwikkelingen. Hierna volgt het uitvoeringsprogramma en de begroting 2025. Het uitvoeringsprogramma moet taakstellend binnen de financiële kaders opgesteld worden door DG&J.

Publieke gezondheid

• Gemeenten voeren een beleidsontwikkelingsproces voor de totstandkoming van de lokale nota's publieke gezondheid en programma's publieke gezondheid 2024-2027, waarbij de GGD een ondersteunende en adviserende rol vervult. Vervolgens worden afspraken gemaakt over de programmaonderdelen die worden uitgevoerd door de GGD.
• De Brede Specifieke Uitkering sport en bewegen, gezondheid, sociale basis en cultuur is een financiële ontwikkeling. Dit zijn veelal geoormerkte middelen om aan het inlopen van gezondheidsachterstanden te werken. Tot slot komen er vanuit het Integraal Zorgakkoord (IZA) middelen om de regionale samenwerking met zorgpartners en zorgverzekeraar te versterken. Een (relatief) klein deel van die middelen is bestemd voor de gemeenten, een groot deel voor de zorg.

SOJ
De 10 gemeenten in de regio Zuid-Holland werken gezamenlijk aan meervoudig lokale projecten binnen het programma 'Werk voor de Jeugd'. Ook de regionale en lokale consequenties van de landelijke hervormingsagenda Jeugd zullen hierin meegenomen worden.

LVS

• In het tweede kwartaal van 2024 gaat het wetsvoorstel 'Van school naar werk' naar de Tweede Kamer. School en arbeidsmarkt moeten meer worden vervlochten. Er komen extra middelen, maar de doelgroep RMC wordt dus uitgebreid van 16 tot 23 jaar naar 27.
• LVS heeft in 2023 een impuls ontvangen vanwege de hoge caseloads van de leerplichtconsulenten. Deze zijn bedoeld om achterstanden weg te werken. Voor 2024 wordt een verlenging van deze middelen gevraagd en tegelijkertijd extra middelen voor een regionale projectleider die de ketensamenwerking moet doorlichten. Verlenging van middelen (LVS) is aangevraagd. Onze gemeenteraad is, omwille van de geringe omvang van de meerkosten (circa € 106.000 voor Dordrecht), geadviseerd om geen zienswijze hierop uit te brengen. Er loopt ondertussen een bestuursopdracht om de scope van LVS en rolneming te verhelderen. Vraag is daarin ook wat andere partners qua preventie van verzuim kunnen betekenen.
• LVS werkt met de gemeente Dordrecht samen aan een gebiedsgerichte aanpak in Dordt West. Door de leerplichtfunctie te intensiveren wordt proactief en outreachend gewerkt aan alle aspecten van de ondersteuning van onderwijsdeelname door alle kinderen en jongeren in het gebied.

Jeugdgezondheidszorg
Het Rijksvaccinatieprogramma wordt uitgebreid met het vaccin tegen maternale kinkhoest.

Actuele risico's d.d. maart 2024

• De beleidsontwikkeling van het meerjarenbeleidsplan (MJP) kan ertoe leiden dat er aanpassingen worden gedaan in de begroting. In de zienswijze op de begroting 2024 is de dienst gevraagd om hiermee terughoudend te zijn. Aan de dienst is in de zienswijze op het MJP meegegeven dat het uitvoeringsprogramma, met bijbehorende begroting, binnen de bestaande financiële kaders opgesteld moet worden.
• Onvoldoende/geen weerstandsvermogen bij de onderdelen DG&J en SOJ om (onvoorziene) tegenvallers op te vangen (vanuit de gedachtelijn bij GR-en geen stapeling van reserves te hebben).
• Onder regie van de Servicegemeente Dordrecht wordt een vervolg gegeven aan het traject ICT Verandert. Dit traject brengt kansen, maar ook (financiële) risico's met zich mee. Het privacygevoelige karakter van het takenpakket van de DGJ stelt namelijk hoge eisen aan de informatiebeveiliging. Als daarin niet kan worden voorzien, vraagt dit mogelijk extra inspanningen en kosten.
• Geen (afdoende) realisatie taakstellingen op jeugdhulp.
• Nog onvoldoende transformatie van de jeugdhulp.
• Onjuiste c.q. te hoog afgegeven beschikkingen jeugdhulp. Sturen op het normenkader blijft van belang, blijkt ook uit de voorlopige cijfers van de SOJ in 2023.
• (Buitenproportionele) toename van de vraag naar jeugdhulp. Te lang gecontinueerde of niet geleverde zorg door aanbieders jeugdhulp. Toename van het aantal meldingen bij Veilig Thuis ZHZ.
• Langere doorlooptijden en vertraging bij overdracht van meldingen aan lokale veld door Veilig Thuis ZHZ.
• Meerkosten voor de uitvoering van LVS om schoolverzuim tegen te gaan.
• Onzeker of wetsvoorstel 'Van school naar werk' volledig kostendekkend kan worden uitgevoerd. Eind augustus 2025 moet alles draaiende zijn. Tot aan die tijd worden huidige financiële regelingen verlengd.

De regeling is getroffen ter ondersteuning van de deelnemers en de regiogemeenten bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten.

Actuele ontwikkelingen d.d. maart 2024
Het Rijk heeft de invoering van de Omgevingswet uitgesteld naar 1 januari 2024 en ook de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) treedt gelijktijdig met de Omgevingswet in werking. Omdat OZHZ voor een aantal opdrachtgevers ook de bouwtaken uitvoert wordt het wetgevingstraject intensief gevolgd. In Zuid-Holland Zuid is afgesproken dat OZHZ en de gemeenten samen optrekken bij het in beeld brengen van de impact van de Wkb op de eigen organisatie: de aard en hoeveelheid werk die overblijft, het personeel, de financiën en de bouwleges. De impact kan per gemeente verschillen, onder andere omdat deze afhankelijk is van het aantal aanvragen, de mate van toetsing aan het Bouwbesluit op dit moment en de manier waarop de gemeente invulling geeft aan het nieuwe stelsel. Het effect is groter als op dit moment de bouwbesluittoets volledig, zonder prioritering op risico's, wordt uitgevoerd. OZHZ voert de bouwtaak voor Dordrecht echter uit op basis van een risicomodel. Dordrecht koos bij de invoering van de Omgevingswet voor de strategie van 'snelle volger' waarbij we goed hebben voorgesorteerd op de wet.

Actuele risico's d.d. maart 2024
Door de invoering van de Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb) moet vanaf 2024 onderscheid worden gemaakt in een bouwtechnisch en een ruimtelijk deel bij de activiteit bouwen. Hierdoor vallen taken weg, waarvoor nieuwe taken in de plaats komen, zoals het afhandelen van meldingen, het toetsen van borgingsplannen en het dossierbeheer. Vooralsnog gaan we er van uit dat dit kan worden opgevangen door besparing op vervallen taken en een toename van opbrengsten uit leges.

De VR onderdelen Regionale Brandweer Zuid-Holland Zuid, de voorbereiding op Rampen en Crisis (VRC) en de Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) zijn samen verantwoordelijk voor:

• Het in algemene zin behartigen van belangen op het terrein van: crisisbeheersing, rampenbestrijding, brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening.
• Het voorbereiden op een ramp of crisis (inventariseren van risico’s in de regio).
• Het proberen te voorkomen van een ramp of crisis in de omgeving (het beheersen van de risico’s).
• Het bestrijden van een ramp of incident en proberen ervoor te zorgen dat alles zo snel mogelijk wordt hersteld (als er dan toch een incident of ramp gebeurt).

Actuele ontwikkelingen d.d. maart 2024

• In verband met de evaluatie van de Wet veiligheidsregio's wordt landelijk gewerkt aan zogenaamde 2-pagers, die zijn gebaseerd op de contourennota “Versterking Crisisbeheersing en Brandweerzorg”. In deze 2-pagers worden vraagstukken beschreven inclusief beoogde oplossingsrichtingen en doelstellingen. Het opstellen gebeurt in samenwerking tussen het ministerie van Justitie en Veiligheid, de RCDV en betrokken partijen als crisispartners en departementen.
• Het project loopt volgens de 5-jaren planning. Eind 2023 is besloten om de landelijke ontwikkelingen in dit domein te verwerken in een actualisatie van het projectplan. Het MIC gaat voortaan door als Veiligheids- Informatie Knooppunt (VIK) van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid.
• Er wordt een nieuw modern regionaal crisis centrum (RCC) op locatie Leerpark ingericht. Dit wordt in het eerste halfjaar van 2024 afgerond.
• Tot 2030 worden een groot aantal bruggen, tunnels, wegen en sluizen gerenoveerd, vervangen of aangelegd. De VRZHZ volgt en adviseert over deze grote infrastructurele werkzaamheden in onze regio gericht op bereikbaarheid, tunnelveiligheid en incident management. In 2024 gaat het in het bijzonder om de renovatie van de brug over de Noord (2024), de Papendrechtse brug (2024) en de voorbereidingen voor de tunnel onder de Noord (2025) en de Drechttunnel (2025).
• De gevolgen van de deeltijdrichtlijn worden vertaald en verwerkt naar de eigen brandweerorganisatie. De paraatheid en de brandweerzorg als geheel blijft op het bestuurlijk vastgestelde niveau in het dekkingsplan voortbestaan. Toekomstbestendige brandweerzorg:
• Door het bestuur van de VRZHZ is de opdracht gegeven om een beeld te gaan schetsen van een toekomstbestendige repressieve brandweerzorg voor Zuid-Holland Zuid. Dit wordt besproken in het algemeen bestuur oktober 2024. De uitwerking van besluiten zal effect hebben op 2025.
• De business case om te komen tot een Risk Factory in Zuid-Holland Zuid is door de VRZHZ uitgewerkt. Begin 2024 is een voorgenomen besluit genomen voor ontwikkeling van de Risk Factory. De komende periode richt zich op de verdere realisatie van de Risk Factory.
• In aanloop naar een nieuw beleidsplan VRZHZ wordt het regionaal risicoprofiel VRZHZ in 2024 herzien.

Actuele risico's d.d. maart 2024

• Het financieel perspectief van de VRZHZ vraagt om blijvend de vinger aan de pols te houden en hier transparant met het bestuur over te spreken.
• De financiële gevolgen van de nieuwe cao-afspraken over functioneel leeftijdsontslag voor beroepsbrandweer zijn doorgerekend. Er is een voorziening gevormd die deze lasten volledig afdekt. Het risico op hogere lasten is hierdoor afgenomen. Nieuwe aanpassingen van de cao en wijzigingen in het gebruik van de regeling kunnen ervoor zorgen dat de gevormde voorziening aangevuld c.q. afgeroomd moet worden.
• Bij het onderwerp strategische huisvesting - waarbij ook in brede context het MJOP wordt betrokken - komen ook de financiële aspecten van te maken keuzes aan de orde.
• Daarnaast zien we ook het risico dat, door economische ontwikkelingen, het kostenniveau van de beoogde prioriteiten in het beleidsplan op termijn verder zou kunnen doen stijgen. De gemeenten zien over het geheel gezien een zorgelijke kostenstijging in alle domeinen op zich afkomen. De financiële ontwikkelingen bij de verschillende verbonden partijen zorgt voor toenemende druk op de gemeentelijke begrotingen. Dit heeft zijn weerslag op de financiële slagkracht van onze gemeente.
• In 2024 moet een nieuwe cao worden afgesloten. De eerste signalen wijzen op een verhoging van ca 5%. In de begrotingsrichtlijnen 2024 is uitgegaan van een indexatie van 3,9%, in de begrotingsrichtlijnen 2025 is 5,4% gehanteerd. Doorrekening van de cao, zodra deze bekend is, moet inzicht geven in de kosten die hieruit voortvloeien.
• Medewerkers, vrijwilligers en piketmedewerkers binden zich minder lang aan onze organisatie. De VRZHZ zet zich in op het blijven boeien en binden tegen de achtergrond dat doorgroei en wisselingen ook gezond zijn voor een organisatie. De financiële keerzijde is dat in de repressieve kant meer collega’s een korter dienstverband hebben en daardoor meer collega’s opgeleid moeten worden.